Hizmetkar Liderlerin 5 Karakteristik Özelliği
Liderlik üzerine büyük bir araştırma yapan bir bilim insanı olduğunuzu hayal edin. Laboratuvarınız ise farklı kademelerden yüzlerce liderin bulunduğu bir kurum. Bu kurumda teknoloji sayesinde, genişletilmiş bir zaman diliminde onları 24 saat dinleyip izleyebildiğinizi düşünelim. ‘Biri Bizi Gözetliyor’ programındaki tuhaf dramların olmadığı kurumsal bir uyarlama. Temelde Homo Sapiens Liderleri doğal ortamında gözlemleme şansına sahipsiniz.
Araştırma konunuz hizmetkâr liderlerin aradan sıyrılmasını sağlayan davranışlarının neler olduğunu öğrenmek. Günümüzde öne çıkan birkaç meşhur liderin elde ettiği liderlik başarılarını bir gecede kopyalamaya çalışıyor. Hizmetkâr liderlik ise insanlara ve kurumlara etkin bir biçimde liderlik etmek için test edilmiş en doğru yaklaşımlardan biri olduğunu zaman içinde kanıtlanmıştır. Hizmetkâr liderlerin, eş düzey iş arkadaşlarından farklı olarak sergiledikleri 5 özellik vardır.
Hizmetkâr liderler,
- Konuşmaktan çok dinlerler. Hizmetkâr bir lider odada en çok sesi çıkan olmaktansa, diğerlerinin görüşlerini duymayı yeğlerler. Şüphesiz ki, hizmetkâr liderler önce diğerlerinin fikirlerini dinlemek için bolca vakit ayırır, onlara destek olur sonra da açık bir şekilde kendi fikirlerini dile getirip kurum için bir vizyon oluştururlar. Hizmetkâr Liderliği Hayata Geçirmek adlı kitapta Larry Spears’ın gözlemlediği gibi dinlemek, bir hizmetkâr liderin on temel özelliğinden biridir. Dinlemek; kişinin söylediği ve söylemediği şeyleri önemsemek, grubun ne isteğini belirlemek, kendi iç sesini dinlemek ve elde ettiği bu verileri birleştirip lider olarak açık ve net bir eylem planı yaratmaktır.
- Benden çok biz derler. Hizmetkâr liderler konuştuklarında, kendi adına değil topluluk adına; biz adına konuşarak ilginin odağını takıma çekerler. Hizmetkâr liderler, liderliğin kendileri değil başkaları ile ilgili olduğunu bilirler. Modern hizmetkâr liderlik hareketinin kurucusu Robert K. Greenleaf, “Hizmetkâr liderin motivasyonu önce hizmet etmektir ve bu hizmet etme isteği de liderlik etmeye ilişkin bilinçli bir karara dönüşür” der. Hizmetkâr liderler refahı, katkıyı ve başkalarının özerkliğini artırmak isterler ve bunu ünlü olmak, dikkat çekmek ve kendi statüleri için yapmazlar. Onların odağı, ben değil biz
- İnsanların içinde bulundukları duruma göre değişen ihtiyaçlarını karşılamak için liderlik stillerini değiştirebilmeliler. Hizmetkâr liderlik, başkaları için doğru olanı yapmak ve onların tam potansiyellerini fark etmelerini sağlamaktır. Dolayısıyla hizmetkâr liderler, doğru miktarlarda yönlendirme ve destek sağlamak amacıyla liderlik stillerini değiştirebilmelidir. Doğru, tek bir liderlik stili yoktur. Eğer biri o görevde yeniyse, lider ona neyi, nasıl, nerede, ne zaman ve neden yapmak gerektiğini yüksek yönlendirme sağlayarak öğretmelidir. Eğer çalışanın yeterliliği orta/değişken seviyede ama kendisinden emin değilse, hizmetkâr lider kişinin özgüvenini desteklemek ve problemi çözmesine yardımcı olmak için destekleyici bir stil kullanır. Hizmetkâr lider, çalışanların farklı hedef veya görevlerde farklı düzeylerde yeterlilik ve bağlılıkları olduğunu bilir ve Başarısızlık kaçınılmaz, öğrenme ise seçime bağlıdır (Tweet’lemek için tıklayınız). Hizmetkâr liderler, başarısızlığı çok değerli bir öğrenme aracı olarak görürler ve hata yaptıkları için insanları cezalandırmak ya da küçük düşürmek yerine bunu pozitif bir şeye dönüştürüp bir öğrenme ânına çevirirler. Bu mümkündür çünkü hizmetkâr liderler, liderlik ettikleri kişilere güvenirler. İnsanlar da kendilerine güvenildiğinde risk almaktan ve yeni bir şey denemekten korkmazlar. Bilirler ki; başarısız olurlarsa liderleri bunu bir gelişme, öğrenme fırsatı olarak görecek; bir dahaki sefere daha iyisini yapmak üzere yanlarına olacaklar. Arkadaşım ve kendi de bir hizmetkâr lider olan WD-40’ın CEO’su Garry Ridge, bu felsefeyi kendiyle özdeşleştirdi. Garry’e göre, çalışan bağlılığı %93 olan WD-40’ın başarısının temel taşlarından biri öğrenme kültürü yaratmış olmalarıdır.
Böyle çılgın bir bilimsel deneye katılmak eğlenceli olsa bile aslında gerçekten de gerekli değil. Hizmetkâr liderliğin etkinliği üzerine yapılan birçok araştırma var ve hizmetkâr liderlerin temel özellikleri yaygın kullanılmasa da oldukça genel kabul görmüş ve mantıklı özelliklerdir. Etrafınıza baktığınızda bu beş davranış ve benzerlerine sahip insanlar görüyorsanız, belki de onlar insanların ve kurumların en iyi yanlarını ortaya çıkaran hizmetkâr liderlerdir.
Randy Conly, The Ken Blanchard Companies’de Müşteri Hizmetleri Başkan Yardımcısı ve Güven Uygulama Lideri olarak görev yapmaktadır.
