COVID-19 salgını tüm dünyada liderler için büyük bir sınav. Liderlik her zaman önemlidir fakat özellikle de kriz zamanlarında. Her yeni gün yeni zorluklar getiriyor ve liderlerin yaptıkları seçimlerin de sonuçlar üzerinde olumlu veya olumsuz inanılmaz etkileri olabiliyor.

İnsanların kriz zamanlarında odağını kaybetmesi çok normaldir, belirsizlik insanların motivasyon ve moralini düşürür. Liderin işi de insanlara uzun dönemli vizyonlarını hatırlatmaktır. Yani onlara umut ve daha iyi (en azından eski normale dönülen) yarınları vaat etmektir.

Bu küresel salgın devam ederken, sanırım şimdi, değişim zamanlarında insanların içinden geçtiği 5 aşamayı gözden geçirip bu sürece akıllıca yanıt vermenin tam zamanı.

1. Aşama: Bilgi endişeleri – Açık, gerçek iletişim eksikse, insanları kendi kendilerine bilgi yaratırlar. Dedikodular sıklaşır ve kafa karışıklığına sebep olur. İşte bu yüzden de konuşma sorumluluğunu üstlenmek çok önemlidir. Dün bildiklerinizden farklı olmasa bile, insanlar ne bildiğinizi öğrenmek ister. Neyin, neden değiştiğini bilmek isterler.

Yanıt: Doğrulanmış gerçeklerle erkenden ve sık sık iletişim kurun. Açık ve net yönlendirmede bulunun. Durumda hiçbir değişim olmasa bile iletişimde kalmaya devam edin.

2. Aşama: Kişisel endişeler – İnsanlar, değişimden nasıl etkileneceklerini de merak eder. Olup bitenler  dolayısıyla nasıl hissettiklerini ifade etmelerine izin vermezseniz, o hisler var olmaya devam eder. Fakat insanların kendilerini rahatsız eden şeylerin üstesinden gelmesine izin verirseniz, bocalama sürecinde bile endişeleri kaybolur. “Bu değişim beni kişisel olarak nasıl etkileyecek?” sorusu, insanların aklındaki en büyük ve en önemli sorudur.

Yanıt:  İletişim (kanallarını) iki taraflı olarak da açık bırakın böylece insanlar endişeleri hakkında konuşabilirler.

3. Aşama: Uygulama endişeleri – Bu aşamada insanlar değişim karşısında nasıl hareket edeceklerini bilmek isterler. Hangi bilgilere ihtiyaç var? Bu yakın gelecekte kullanılacak araçlar, planlar ve stratejiler nelerdir? Yeterli kaynak var mı?

Yanıt: İlerlemek için, insanları dahil edin, çözümün bir parçası haline getirin. Onlar, yeni planları, stratejileri uygulayacak kişilerdir. Bu yüzden de fikirleri çok önemli ve başarılı olmak için onların desteğine ihtiyacınız var. 

4. Aşama: Etki endişeleri – İlk üç aşamadaki endişeleri giderilen insanlar, gösterdikleri çabanın sonucunda ne olacağını merak etmeye başlarlar. Her şey daha iyi olacak mı? Stratejiler işe yarıyor mu? Bu çabayı sürdürebilecek miyiz? Liderler, insanların bağlılığını ve motivasyonlarını koruyabilirler. Yeter ki; bu aşamada onları cesaretlendirebilsinler!

Yanıt: İnsanların çabalarının olumlu etkisine odaklanın ve başarılarını görüp takdir edin.

5. Aşama: Mükemmelleştirme endişeleri – Bu aşamada zaman geçmiştir ve insanlar neyin işe yarayıp neyin yaramadığını görme şansı yakalamıştır. Endişeler artık sistem ve süreçlerin geliştirilmesine odaklanmıştır. Neyi geliştirip güçlendirebileceğimizi öğrendik? Bunu nasıl daha iyi ve daha hızlı yapabiliriz?

Yanıt: Bu aşamada liderler topu sürmeye devam etmelidir! Yukarıda anlattığımız beş endişe aşamasında üstünde durduğumuz liderlik stratejilerini uygulamaya devam edin. 

İyi liderlik krizin olumsuz etkisini azaltmakla kalmaz aynı zamanda kurumu daha da güçlendirebilir. Örneğin,11 Eylül olaylarından sonra işler çok yavaşlamış durma noktasına gelmişti. Kurumumuzun liderlik takımı hemen bildiğimiz refleksi göstererek insanları işten çıkarmayı önermişti. Onun yerine belli bir alt sınırın üzerinde maaşı olanların maaşlarında kesinti yapmıştık. Tüm çalışanların davet edildiği bir toplantı organize ettik. Orada herkesin, şirketin gelirini en yükseğe, giderini de en aza çekebilmemiz için neler yapılabileceği konusunda beyin fırtınasına katılmasını istedik. Şirket krizden sağ salim kurtulmakla kalmadı, aynı zamanda çok büyüdü. İşler tekrar düzelmeye başladığında hala tam kapasite çalışıyorduk. Ekonomi düzeldiğinde, işe yeni kişiler almak ve onları eğitmekle zaman harcamamıza gerek kalmadı ve bu bize bir iş avantajı sağlamış oldu.

Liderlikte çıtayı yükseltmek için bundan daha iyi bir zaman olamaz. Unutmayın, liderler olarak bizim işimiz hizmet etmektir, edilmek değil. Çalışanlarımızın endişelerine yanıt vererek; onlara hizmet ederek başlayalım çünkü onlar bizim bir numaralı müşterimiz. Birlikte bunu da aşacağız.

Ken Blanchard

NOT: Kıdemli uzmanlarımızdan Sayın Nesim Levi ile, yine değişimde insanlara liderlik etme konusunda gerçekleştirdiğimiz videomuzu da sizlerle paylaşmak istedik. Arzu ederseniz buradan izleyebilirsiniz.

The Ken Blanchard Companies resmi blog hesaplarından, Ken Blanchard’ın kaleme aldığı makalelerin yer aldığı https://howwelead.org ‘da yayınlanan “5 Strategies for Leading Through The Uncertainty of COVID-19” başlıklı yazının çevirisidir.