SMART(MAKET) Hedeflere Taze Bir Bakış
Kurumumuzun, başkalarına ilham veren liderlere ilham veren liderlik modeli olan SLII® ’yu biliyorsanız veya aşinaysanız o zaman şunu da bilirsiniz: Etkin SLII® liderleri iki temel liderlik davranışında çok beceriklidir, bunlar Yönlendirici ve Destekleyici davranışlardır.
Yönlendirici liderlik davranışını, “yapılacak işin ne olduğunu, nasıl ve ne zaman yapılacağını şekillendirip kontrol eden eylemler” olarak tanımlıyoruz. Destekleyici liderlik davranışını ise, “karşılıklı güven ve saygıyı geliştirerek motivasyon ve özgüven kazanılmasını sağlayan eylemler” olarak tanımlıyoruz.
Son blog yazım, bir Destekleyici davranış olan Dinleme üzerineydi. Şimdi ise bir Yönlendirici davranış olan SMART(MAKET) Hedefler Belirleme ile ilgili bakış açınızı tazeleyeceğim.
SMART (MAKET) Hedef Nedir?
SMART (MAKET) hedef kavramı yıllardır gündemde. Farklı insanlar ve farklı kurumlar SMART akrostişindeki harfleri az da olsa farklı şekilde açıklayabiliyorlar. Bizim bu tanıdık kavramda yaptığımız küçük değişiklik hedefleri yazma biçimimizin sıralamasından kaynaklanıyor. Buna göre, S, sonra T, R, A ve son olarak da M. Devam ettikçe açıklayacağım.
S Spesific (Açık) için. Bir hedef tam olarak neyi başarmak istediğinizi ve onu ne zaman başarmak istediğinizi tam olarak ifade etmeli.
T Trackable veya Timebound (Takip edilebilir) için. Her bir hedefin sık kontrolünü mümkün hale getirmek için bir zaman çizelgesini de içeren performans standartları olmalıdır. Hedefe ulaşma yolunda gözlemlenebilir gelişim sergiliyor musunuz? İyi yapılmış bir işi neye benzer?
O zaman ilk etapta tam olarak neye ulaşmak istediğinize karar verirsiniz(S), sonra hedefe ulaşma yolunda gelişiminizi nasıl takip edip ölçümleyeceğinize karar verirsiniz(T).
S ve T yerini aldığına göre geriye kalan üç SMART kriteri olan R, A ve M’yi de kullanarak hedefin gerçekten de SMART olup olmadığını kontrol edin.
Relevant (Konuyla ilgili). Hedef önemli mi? Hayatınızda, işinizde veya kurumunuzda bir fark yaratacak mı?
Attainable (Erişilebilir). Bir hedef makul olmalıdır. Kendinizi zorlamak harikadır ancak hedefiniz, erişilemeyecek veya hatta bağlılığınızı kaybetmenize sebep olacak ölçüde zor bir hedef olmamalıdır.
Motivating (Motive edici). En iyi işinizi ortaya koyabilmek için bir hedefin, yapmaktan zevk aldığınız bir şey veya gelecekte yapmaktan zevk alacağınızı bildiğiniz bir şey ile bağlantısı olmalıdır.
1.Örnek: Kişisel Bir Hedef
Bu ilk örnek, çok yakın arkadaşım ve kişisel antrenörüm sevgili Tim Kearin ile birlikte yazdığımız Fit at Last: Look and Feel Better Once and for All adlı kitaptan. İlk baştaki hedefim tam olarak SMART(MAKET) değildi ama açıktı: Cornell’deki 50. sınıf mezunlar toplantısına gitmeyi ve orada sınıf arkadaşlarımın “Çok iyi görünüyorsun!” dediklerini hayal etmiştim. Daha az ciddi hedeflerim ise limbo ve step dansı yapabilmek idi. (Tekrar ediyorum, belki de o kadar da SMART değil.)
Şansıma, Tim bana yardım ederek bir sonraki hedefi yazmamı sağladı. Oldukça uzun ama yine de SMART oldu ve itiraf etmeliyim, yazdığım hedeflerde de büyük gelişme kaydettim.
SMART Hedef: İlk yılda, Tim Kearin’den alacağım rehberlik, destek ve gelişim takibi ile etkin bir diyet ve egzersiz programı sayesinde, 90 kilodan az çıkacağım. Duruş düzeltici egzersizler sayesinde boydan 2,54 cm kazanacağım, boyun ve göğüs çevresini 2,54 cm düşüreceğim, bel ölçümü 12,7 cm ve kalça ölçümü de 10,16 cm düşürerek “şişman pantolonlarımdan” kurtulacağım.
Bu hedef Specific (ne zamana kadar ne olmasını istediğimizi biliyorduk); Trackable/Timebound (Tim’in çok iyi kayıt tutacağını ve makul bir zaman sınırı belirleyeceğini biliyordum), Relevant (sağlık hayattaki her şeyden daha önemli), Attainable (yardıma ihtiyacım olduğunu biliyordum ve Tim benim için mükemmel bir antrenördü, bunun yanında rakamlarımız da gerçekçiydi) ve Motivating (daha iyi hissetmek, daha iyi görünmek, daha uzun yaşamak, gelecekteki doktor randevularımda sağlıklı rakamlar elde edebilmeyi iple çekiyordum).
2. Örnek: Kariyerle ilgili Hedef
İkinci örnek, yakın zamanda Indeed.com‘da yayınlanan bir makaleden, bir terfi bekleyen bir kişi ile ilgili.
SMART (MAKET) Hedef: üç ay içinde gerekli eğitim modüllerini tamamlayıp üçüncü çeyreğin sonunda bu role başvurarak, kıdemli müşteri hizmetleri temsilcisi pozisyonuna terfi hak edeceğim.
Bu hedef Specific (açık-bu kişi tam olarak neyi ne zaman istediğini biliyor); Trackable/timebound (takip edilebilir-eğitimi üç ayda tamamlamak ve sonraki çeyrekte işe başvurmak), Relevant (konuyla ilgili-yeni bir seviyeye yükselmek ve gelir ve prestijde fark yaratmak önemli), Attainable (erişilebilir-eğitim ile başlamak terfi için gerekli yeterliliği kazandıracak) ve Motivating (motive edici-heyecan verici bir kariyer yükselişi, yeni zorluklar ve daha yüksek gelir).
3. Örnek: Kurumsal bir Hedef
Etkin bir SMART hedef için üçüncü örnek FitSmallBusiness.com’den ve çalışan eğitimi ile ilgili.
SMART Hedef: Üçüncü çeyreğin sonuna kadar takım çalışanlarının %90’ının yeni stok yönetim yazılımı eğitiminin tamamlanmış olması.
Bu hedef Specific (açık-şirket tam olarak neyi ne zaman istediğini biliyor); Trackable/Timebound(takip edilebilir-kişilerin %90’ı eğitimi tamamlamalı ve zaman sınırı üçüncü çeyreğin sonu olarak belirlenmiş); Relevant (konuyla ilgili-tüm takım için mevcut platformdan daha etkin olan yeni platforma geçmek çok önemli), Attainable (erişilebilir-kişilerin çoğunluğu web tabanlı ve kolay erişimli olan eğitimi tamamladı) ve Motivating (motive edici-genel verimlilik için istekli, takımın kalanının eğitimi alması için motive olmuş.)
Unutmayın-Tüm iyi performanslar açık hedeflerle başlar. Neyi başarmak istediğinizi bilmiyorsanız oraya ulaşma ihtimaliniz de bir o kadar düşüktür. İster kişisel hayatınız ister iş hayatınız isterse organizasyonunuz için olsun, her bir hedefinizi SMART(MAKET) Hedef yapın. Başarıyı garantilemek için en iyi yol bu!
Ken Blanchard
The Ken Blanchard Companies’in resmi blog sayfalarından, sadece Ken Blanchard’ın makalelerinin yer aldığı www.howwelead.org sitesinde yer alan “A Fresh Look at Smart Goals” isimli yazının Türkçe çevirisidir.
