3 Yaşındaki Çocuğumun Hedef Belirleme Hakkında Bana Öğrettikleri
Liderlik sanatının ebeveynlik ile birçok paralelliği vardır. Her ikisi de esnek olmanızı ve bir sürü yeni şey öğrenmenizi sağlarken bir yandan da hoşunuza gitsin ya da gitmesin alçakgönüllü olmanızı sağlar. Aşağıda anlattığım bu yaşanmış hikaye bana bu gerçekleri hatırlattı ve net hedefler belirlemenin önemini gösterdi.
Kızım Samantha (Sammy) son derece sağlıklı, enerji dolu ufacık bir çocuk. Ailem onu “sosyal yiyici” olarak kabul etti, yani herkesle sohbet ederken acele etmeden yemeğini yavaş yavaş tırtıklıyor. Biz de haliyle çok küçük olduğu için her zaman daha fazla yemesini sağlamaya çalışıyoruz.
Yaklaşık bir yıl önce, Sammy üç yaşındayken akşam biraz çalışmam gerekti. Akşam yemeğini hazırladıktan sonra yanına gittim, dizlerimin üzerine çöküp biraz üst kata çıkıp çalışacağımı söyledim ve “Sammy, aşağı indiğimde tabağında hiç yemek kalmasa iyi olur. Tabağın tertemiz olmalı,” dedim. Bana baktı, gülümsedi ve “Tamam anne!” dedi.
Yaklaşık yirmi dakika sonra, tabağını her zamanki gibi neredeyse hiç dokunulmamış olarak bulacağımı düşünerek aşağı indim. Şok oldum, yemek GİTMİŞTİ! Sadece bu da değil, tabakta tek bir kırıntı bile kalmamıştı! Kendimden geçmiş bir şekilde Sammy’yi bu kadar iyi bir iş çıkardığı için övdüm. (Dürüst olmak gerekirse, kendimden oldukça etkilendim. Sonunda mesajım yerine ulaşmıştı. Kuralı koydum! Sen süpersin anne!)
Sammy o kadar heyecanlandı ki etrafta dans etmeye başladı. “Anne, nasıl yaptığımı bilmek ister misin?” diye sordu. (Sonradan düşündüğümde, bu benim için ilk ipucu olmalıydı.) “Yiyecekleri çöp kutusuna boşalttım. Sonra çekmeceden ıslak mendil çıkardım ve tabağımı temizledim!” Küçücük yüzü öylesine parlıyordu ki!
İç geçirdim. Üç yaşındakiler oldukça gerçekçi olabiliyorlar. Tabii ki güldüm. Ama daha sonra oturup bu durumu düşündüm.
Bunu bir iş ilişkisine benzetecek olsam ben yönetici, Sammy de çalışan olurdu. Amacım tabaktaki yemeği yemesini sağlamaktı. Yönetici olarak benim bakış açıma göre, çalışan yani Sammy tamamen başarısızdı. Onun objektifinden ise, müthiş başarılıydı! Peki burada suçlu kimdi? Sammy yani çalışan mı? Yoksa yönetici olarak ben mi? Tabii ki, hepsi benim suçumdu.
Bu, işyerlerinde her zaman olur. Liderler net hedefler belirlemek ve iyi bir işin gerçekte neye benzediğini (temiz bir tabağın gerçekte ne anlama geldiğini) açıklamak için zaman ayırmadığında, çalışanların yoldan çıkması kaçınılmazdır. Bu durumlarda, sorumlu hemen her zaman liderdir.
Bu bir varsayım veya abartı değil. Hedef belirlemeyle ilgili bu üzücü istatistikleri incelemeniz için aşağıda sizinle paylaşıyorum.
- Çalışanların sadece %3’ünün iş hedefleri var.
- %1’den daha azı hedeflerini yeniden gözden geçiriyor.
- Çalışanların yaklaşık %80’i liderlerinin kendilerine asla geribildirim vermediğini söylüyor.
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, tüm çalışanların yaklaşık yarısı işte kendilerinden ne beklendiğini bilmiyor. Bu bir felaket reçetesi: tıpkı bana olduğu gibi, akşam yemeği (iş) çöpe gidiyor, pisliği temizleme işi de yöneticiye kalıyor.
Son bir itiraf. Ben de bir zamanlar bu tip bir liderdim; takım üyelerimin net hedefler belirlemesine yardım edemeyecek kadar hızlı hareket eden biri. Ancak sonunda, hedef belirlemenin en başta biraz fazladan enerji gerektirmesine rağmen, sonunda muazzam miktarda zaman ve çaba tasarrufu sağladığını öğrendim.
Çalışanlarınızın ikna edici hedefler belirlemesine nasıl yardımcı olabileceğinize dair birkaç ipucu.
MAKET Hedefler
Hedeflerin MAKET olması (Motive Edici, Açık, Konuyla İlgili, Erişilebilir, Takip Edilebilir) başarı için gerekli ilk adımdır. Sakın bunu hafife almayın.
Bu hikayenin de gösterdiği gibi, her şey açık hedeflerle başlar. Çalışanlarınıza iyi bir işin gerçekte neye benzediğini gösterin: Çıtanız ne kadar yüksekte? Üstün başarı tam olarak nedir? Ünlü bir üniversite profesörüyken Ken Blanchard, dersin ilk gününde öğrencilerine final sınavının bir kopyasını verirmiş. İnsanların başarılı olmasını istiyor ve bu süreçte ihtiyaç duydukları şeyleri öğrenmelerine yardımcı olmanın onun işi olduğunu düşünüyormuş. Amaç herkesin başarılı olması ve bu işte beraberler.
Çalışanlarınızla İş birliği İçinde Olun
Bağlı çalışanlarınızla bir iş birliği yapın. Onlardan sizi sorumlu tutmalarını isteyin. Bunu yaptığınızda, MAKET hedefler işyerinin günlük diline entegre olur. Çünkü bunlar bir kez yazıp performans incelemesine kadar rafa kaldırılacak şeyler değiller. Takım üyelerinizin, kendi performanslarında aktif rol oynadıklarından emin olun. Gelişim yolculuklarını ve ilerlemelerini sahiplenmeleri için onları yetkilendirin.
Rutin yapılan ara kontroller de önemlidir. Hedeflerine yönelik gelişimlerini konuşmak için takım üyelerinizin her biriyle düzenli bir şekilde görüşün. Gerekirse değişiklikler yapın.
Geribildirim İsteyin
Bir lider olarak, insanlara devam edebilmeleri için ihtiyaç duydukları şeylere sahip olup olmadıklarını düzenli olarak sorun. Büyük olasılıkla aşırı denetimin çok kötü bir üne sahip olması nedeniyle, günümüzde işyerlerinde yetersiz denetime doğru bir eğilim var. Bir lider, aşırı denetim yapan bir yönetici gibi görülmekten kaçınmak için, insanların ne yapmaları gerektiğini bildiklerini varsayabilir ve görevin üstesinden kendi başlarına gelmelerine izin verebilir. Ancak çok fazla özerklik ve özgürlük, yetersiz denetim kadar zararlıdır. Yetersiz denetime maruz kalan insanlar iyi bir işin nasıl göründüğünü bilmezler. Aslında çok ihtiyaç duydukları spesifik yönlendirmeyi alamamışlar olurlar. Durum böyle olduğunda, başarı şansları azdır. Bu konu çok hassas bir denge bulmak ve tutturmak ile ilgilidir.
Başarıları Kutlayın
Bir kişi bir hedefi tamamladığında, başarısını kutlamak için zaman ayırın. Hepimiz o kadar hızlı ilerliyoruz ki bu adım genellikle gözden kaçıyor ama aslında bu bir hata. İnsanların başarılarının görülmesine, kutlanmasına ve ilerleme kaydettiklerini bilmeye ihtiyaçları vardır.
Aynı zamanda “Ne öğrendin?” gibi sorular sormak için de harika bir fırsat. “Nasıl geliştin?” ve “Bir dahaki sefere neyi farklı yapabiliriz?”
Sammy’nin akşam yemeğini çöpe atması (ve tabağını temizlemesi!) bana hedef belirlemenin nihayetinde liderler olarak bizim sorumluluğumuz olduğunu hatırlattı. MAKET hedefler oluşturmak ve temiz bir tabağın gerçekte ne anlama geldiğini bilmelerini sağlamak için takım üyelerimizle iş birliği içinde olduğumuzda, sonunda daha başarılı olacaklar.
