Liderlik Öz Farkındalığının Olağanüstü Faydaları

Bir liderin geliştirmesi gereken bir beceri olarak öz farkındalık biraz tuhaf gibi görünebilir. Yani düşünecek olursanız bunun ezici hedeflerle ne ilgisi olabilir ki? Ancak araştırmalar, öz farkındalığın tahmin edebileceğinizden çok daha fazla faydası olduğunu gösteriyor.
Öz farkındalığı olan liderler:
- Daha akıllıca kararlar alır
- Daha yaratıcı olurlar
- Daha özgüvenli olurlar
- Daha iyi ilişkilere sahip olurlar
Ayrıca, hiç şaşırtıcı olmayan başka bir bilgi daha; öz farkındalığı olan liderler daha fazla terfi alıyor. Bunların hepsi bizi, basit bir sonuca götürüyor: öz farkındalık oluşturmak, bir lider olarak yapabileceğiniz en akıllıca şeylerden biridir.
Öz Farkındalık Tuzağı
Hemen hemen herkes öz farkındalığı olduğuna inanır. Ancak bu, liderlerde bile nadir görülen bir niteliktir. Harvard Business Review, tüm liderlerin sadece %10‘unun öz farkındalığı olduğunu söylüyor. Cinsiyet burada büyük bir rol oynuyor: Erkek yöneticilerin yalnızca %4’ü öz farkındalık sergilerken bu rakam kadın yöneticilerde ise yaklaşık %19 civarında.
İyi haber şu ki, öz farkındalık geliştirilebilir bir şeydir. Herkeste belli bir miktar olan bir şey değil bu. Ancak kendimizi ve dünyamızı daha objektif görmeyi öğrenebilir ve daha başarılı bir lider ve insan olabiliriz.
Öz Farkındalık Nedir?
Öz farkındalığın birçok tanımı vardır. İşte tatmin edici olanlarından biri ise şu: “Öz farkındalık, derinlemesine düşünme ve iç gözlem yoluyla kendinizi net ve objektif görme yeteneğidir.”
Biraz daha derine inelim. Araştırmacılar, öz farkındalığı iki kısma ayırırlar:
- İçsel öz-farkındalık: değerlerimizi, özlemlerimizi, başkalarına tepkilerimizi, arzularımızı, güçlü yönlerimizi, zayıf yönlerimizi ve başkaları üzerindeki etkimizi göz önünde bulundurduğumuzda sahip olduğumuz objektiflik miktarı.
- Dışsal öz-farkındalık: diğer insanların bizi nasıl gördüğüne dair anlayışımız.
İşte öz farkındalığınızı artırmanın beş yolu.
Bir Tetiklenme Günlüğü Tutun
Her üzüldüğünüzde, başınıza gelenleri bir günlüğe yazın. Ayrıca nedeninin ne olabileceğini de not edin – kaçırılan bir teslim tarihi, bir meslektaşla etkileşim, evde karşılaştığınız zor bir durum.
Zaman içinde ortaya bir model çıkacak. Sizi neyin üzdüğünü görebileceksiniz. Bu da, zor durumlara hazırlanmanıza ve dengeli bir şekilde karşılık vermenize olanak tanıyacak. Örneğin, tetiklendiğinizde nasıl davranmak istediğinizi ve ne söyleyeceğinizi hayalinizde canlandırabilirsiniz. Zorlu bir karşılaşmadan önce derin nefes alma gibi rahatlama tekniklerini de kullanabilirsiniz.
Entelektüel Tevazu
Liderler için işyerinde karşılaşılan zorluklar konusunda tüm yanıtları bildiklerine inanmak kolaydır. Ama aslını isterseniz bu imkânsız. İşte size küçük bir kanıt: İnsanların biriktirdiği bilgi miktarı her gün ikiye katlanıyor. Bu üssel artış, sürekli değişen dünyada insanların kendini güncel tutmasını imkansız hale getiriyor.
Entelektüel alçakgönüllülük, gerçeği kabul etmek demektir: her şeyi bilmiyoruz. Cevapları bugün almış olsak bile, muhtemelen yarın güncelliğini yitirecekler. Çözüm, varsayımlarımızın yanlış olabileceğini ve bir meslektaşımızın daha iyi bir yanıtı olabileceğini kabul etmektir.
Entelektüel alçakgönüllülüğün en iyi uygulamalarından biri, daha fazlasını öğrenmek için doyumsuz bir meraka sahip olmaktır, yani bilinecek yeni bir şey olduğunu kabul etmektir. Bilgiyle dolup taşan bir dünyada başarılı olmanın en iyi yolu budur.
Meditasyon
Meditasyon yapılan birçok araştırmaya göre öz farkındalığı artırıyor. Harvard Medical School, meditasyonun şefkat, odaklanma ve iç gözlemle birlikte öz farkındalığı da artırdığını ortaya koydu.
Hayat gerçekten de stresli. Hepimiz biraz meditasyon yapabiliriz. Diğer faydaları arasında stres ve kaygının azalması, gelişen hafıza ve dikkat, daha iyi uyku kalitesi, ağrı kontrolü ve düşük kan basıncını sayabiliriz.
Bir Zen atasözü meditasyonun önemi hakkında ilginç bir bakış açısı sunuyor: “Her gün bir saat meditasyon yapacak vaktin yoksa, iki saat meditasyon yap.” Bunun anlamı, bunun için ne kadar az zamanınız olduğunu düşünürseniz, ona o kadar çok ihtiyacınız var demektir. Çoğu insan için günde iki saat gerçekçi olmasa da, araştırmalar günde 13 dakikanın bile faydalı olduğunu gösteriyor.
Önyargılarınızı Bilin
Hayatta olmak önyargılara sahip olmaktır. Beynin işleyişinin bir parçasıdır ve önemli bir amaca hizmet eder. Olayları gerçekte olduğu gibi değil, önyargılarımızdan süzüldüğünde ortaya çıktığı gibi gördüğümüzde, önyargılarımız bir sorun haline gelir. Gerçek olarak kabul ettiğimiz gerçekliğin çarpıtılmış bir versiyonunu görürüz.
Bu her zaman olur – özellikle işyerinde. Örneğin, bilmeden bize benzeyen birine ayrıcalıklı muamele yaparız (yakınlık önyargısı) veya inançlarımızla çelişen bilgileri göz ardı ederiz (onaylama önyargısı). Bu kör noktalar büyük hatalar yapmamıza ve insanlara zarar vermemize neden olabilir.
İşte birkaç yaygın işyeri önyargısı:
- Yakınlık önyargısı: Sizin gibi olan/size benzeyen insanlara ayrıcalıklı muamele yapmak.
- Yaş ayrımcılığı: Kendisinden yaşça büyük insanlara karşı önyargılı olmak.
- Dikkat önyargısı: Bir kısım gerçeğe dikkat ederken diğerlerini aynı anda görmezden gelmek.
- Güzellik önyargısı: Güzel olarak gördüğümüz insanlara karşı olumlu bir şekilde önyargılı olmak.
- Onay önyargısı: Kendi bakış açımızı destekleyen bilgileri aramak ve diğer her şeyi göz ardı etmek.
- Cinsiyet önyargısı: Belirli bir cinsiyetteki insanlara karşı önyargılı olmak.
- Boy önyargısı: Uzun boylu olanlara karşı olumlu bir şekilde önyargılı olmak.
- (Coğrafi)Yakınlık önyargısı: Fiziksel olarak daha yakın olan insanları tercih ederken, daha uzaktakileri görmezden gelmek.
- Kilo önyargısı: İnsanları kilolarına göre kayırmak veya beğenmemek.
100’den fazla önyargı türü vardır. Onlar hakkında daha fazla şey öğrenmek ve hangilerinin davranış şeklimizi etkilemiş olabileceğini görmek hepimiz için çok önemli.
360 Derece Değerlendirme Yapın
Başkalarının sizin hakkınızda gerçekten ne düşündüğünü öğrenmek, kendinizin farkına varmanın en iyi yollarından biridir. Cevapları bildiğinizi varsaymayın (aşırı güven etkisi adı verilen bir önyargı).
Çoklu katılımcı ile yapılan bir 360, başkalarının sizi nasıl algıladığını öğrenmenin son derece etkili bir yoludur. Anket katılımcıları, yanıtları isimsiz olarak gönderir ve yanıtlar birlikte havuza alınır. Bu şekilde insanlar, kim olduklarının bilinmesinden korkmadan dürüst bir şekilde geri bildirimde bulunabilirler.
360 derecenin sonuçları size kendinizle ilgili yeni bir bakış açısı verebilir ve bu da öz farkındalığınızı geliştirmenize yardımcı olabilir.
Öz Farkındalık Geleceğiniz
2023 Trendler Raporumuz, öz farkındalığın 2023’te ihtiyaç duyulan en önemli liderlik becerilerinden biri olduğunu ortaya koydu. Bunu biz değil, 700 liderlik, öğrenme ve yetenek geliştirme uzmanı söylüyor. Bu nedenle, diğer faydalarının yanı sıra, öz farkındalığınızı geliştirmek profesyonel geleceğiniz için de bir yatırımdır.
Öz farkındalığınızı daha fazla geliştirmek, hayatınızın tüm alanlarını iyileştirecektir. Büyük psikanalist Carl Jung’dan alıntı yapmak istiyorum: “Dışa bakan rüya görür, içe bakan uyanır.”
“The Extraordinary Benefits of Leadership Self-Awareness” adlı makalenin çevirisidir.