Her Şeyi Siz Yapmak Zorunda Değilsiniz

Bir lider olarak her şeyi sizin yapmak zorunda olduğunu mu hissediyorsunuz? Yapılması gereken bazı işleri üstlenmesi için kimseye güvenemiyor musunuz? Belki zaman zaman bazı işlerinizi delege etmeniz gerektiğini siz de düşünmüşsünüzdür. Peki neden yapmadınız? Sebebi kimsenin bu sorumlulukları almaya hazır olmaması mı yoksa onları eğitmeye vaktinizin olmaması mı?
Bu sorulardan birine evet yanıtını verdiyseniz o zaman liderlik felsefenizi yeniden gözden geçirmenizin vakti gelmiş demektir. Çoğu lider kendisini, planlama, organize etme ve uygulamadan sorumlu olarak piramidin en üstünde, bağlı çalışanlarını da direktiflerini yerine getirmek üzere piramitte kendi altında görmek gibi bir hataya düşerler. Bir organizasyon şemasını piramit olarak görmenin bir sakıncası yok. Ancak yukarıdan aşağıya inen bu düşünme ve yönetme yaklaşımı ile liderler, tüm ağır yükün kendi sırtlarında olduğunu hissedebilirler.
Burada kilit nokta piramidi tersine çevirmekte. Bunu yaptığınızda çalışanlarınız sorumluluk alacaktır. Sizin göreviniz ise tüm işi kendi başınıza yapmak değil. Kolları sıvayıp insanlara, üzerinde anlaştığınız hedefler için ihtiyaçları olan yönlendirme, koçluk ve desteği sağlamak. Bu şekilde siz de bağlı çalışanlarınız da başarılı olacaklar.
Bu noktada birçok kişi “Bağlı çalışanlarıma yönlendirme, koçluk ve destek sağlayabilecek kadar vaktim yok ki,” diyor.
Üzülmeyin, tüm zamanınızı tüm çalışanlarınızla yakın bir şekilde çalışarak geçirmek zorunda değilsiniz. Sadece yeterlilik ve bağlılıklarını geliştirmek için yönlendirme ve destek sağlanmasına ihtiyacı olanlarla çalışmanız yeterli olacaktır. Zamanla onlar da bağımsız, kendi kendilerini motive edebilen yüksek performans sergileyen kişiler olacaklar ve böylece sizi başka önceliklere odaklanabilmeniz için özgür bırakabilecekler.
Biz bu yaklaşıma, Patricia Zigarmi ve Drea Zigarmi ile birlikte yazdığımız çok satan Liderlik ve Bir Dakika Yöneticisi kitabında ana hatlarını belirttiğimiz liderlik modeli olan SLII® diyoruz. Kitap liderlere nasıl açık hedefler belirleneceğini, her bir görevde kişinin gelişim düzeyinin nasıl teşhis edileceğini ve liderlik ettikleri kişinin o hedefteki gelişim düzeyine nasıl uyumlu bir şekilde liderlik edeceklerini öğretiyor.
“Her bir görevde kişinin gelişim düzeyinin teşhis edilmesi” dediğim noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum. Çok tecrübeli yöneticiler bile çalışanları yeni başlamış, orta yeterlilikte veya çok tecrübeli görme tuzağına düşebilirler. İnsanların işlerinin bir yönünde uzman olmaları dolayısıyla her alanında uzman olduklarını varsaymak performansın düşmesine yol açabilir. Çoğumuzun halen öğrenmeye devam ettiği ve liderlik edilmesine ihtiyaç duyduğu alanlar vardır.
Her bir görevleri için, insanlar tecrübe ve bağlılıklarına göre dört gelişim düzeyinden birinde olabilirler. Sizin işiniz bu düzeyleri belirlemek ve anlamak, sonra da sağlayacağınız yönlendirme ve desteği uygun şekilde vermek. İşte sizin için kısa bir özet:
Düzey 1: Şevkli Deneyimsiz. Uygun Liderlik Stili: Yönlendirici
Şevkli deneyimsiz kişiler daha önce hiçbir uzmanlık sergilememiş olsalar bile bir göreve başlamakta çok isteklidirler. Bu görev için liderlik edilen kişinin statüsünden ve görev süresinden bağımsız olarak liderin hedefler ile ilgili açık yönlendirme sağlaması, nasıl olduğunu anlatarak göstermesi ve performansını yakından izlemesi gerekir. Böylece kişinin sonuçları hakkında sık sık geribildirim sağlayabilirler.
Düzey 2: Hayal Kırıklığına Uğramış Öğrenci. Uygun Liderlik Stili: Koçluk Edici
Kişi, genellikle yeni bir hedefte başarısız olduktan sonra bu düzeye geçer. Şevk yerini cesaretin kırılması ve güvensizliğe bırakır. Liderin hedefe nasıl ulaşılacağı veya görevin nasıl tamamlanacağına dair yönlendirmede bulunması gerekir. Lider nedenleri açıklamalı, önerilerini almalı ve karar verme sürecine katılımını desteklemeye/cesaretlendirmeye başlamalı.
Düzey 3: Yetenekli ama Temkinli İş Çıkarıcı. Uygun Liderlik Stili: Destekleyici
Kişi bir görevde beceri sergilemeye başladığında lider ve kişi birlikte karar verirler. Bu aşamada insanlar yeterli olsalar da, liderlerinin özgüven ve motivasyonlarını desteklemelerine ihtiyaç duyarlar. Liderin buradaki rolü dinlemek, konuşturmak, cesaretlendirmek ve desteklemektir.
Düzey 4: Kendine Yeterli, Başarılı. Uygun Liderlik Stili: Delege Edici
Kişi bir görevde bir uzman olduğunda lider, neyin, nasıl ve ne zaman yapılacağı ile ilgili kararların çoğunu kişiye bırakır. Çünkü kişi az bir yönlendirmeyle hedefe ulaşabilir. Burada liderin rolü kişinin katkılarına değer vermeye ve gelişimini desteklemeye kayar.
Yaptığınız Yatırıma Değer
Yoğun günlerinizde bağlı çalışanlarınızla düzenli olarak iletişim kurmak, her hedef ile ilgili görevdeki gelişim düzeylerini teşhis etmek ve ihtiyaçları olan liderlik stilini uygulamak için onlara vakit ayırın. Bunu yaparak sadece hedeflerine ulaşmaları için onları yetkilendirmekle kalmayıp, daha büyük sorumluluklar üstlenmeleri için onları hazırlamış olacaksınız. Buna bu şekilde baktığınızda, insanlara ihtiyaç duydukları liderlik stilini uygulamamak için zamanınız olmadığını düşüneceksiniz!